2025-09-19 Litouwen: - Richting Zuiden - Lazdijai
Vrijdag 19 september 2025
Ik start vandaag op de zuidelijke route langs de grens met Wit-Rusland. Een
route met voornamelijk landbouw en soms een prachtig gekleurd momentje.
Net als in Estland en Letland wordt hier veel gedaan aan het in herinnering
houden van hun Partizanen in de strijd tegen de Nazi’s en later de Bolsjewieken.
Bij dit monument is de verklaring bijgevoegd van de Partizanenleiders aan de
natie Litouwen:
VERKLARING VAN DE LITOUWSE PARTIZANEN LEIDERS
Op 23 april 1946 namen de leiders van de Litouwse partizanen, in navolging
van de wil van de natie, de verantwoordelijkheid op zich om de onafhankelijkheid
van ons land te herstellen, dat zo bruut door de bolsjewieken was veroverd. Ze
erkenden dat het absoluut noodzakelijk was om aan onze burgers, evenals aan
andere buitenlandse naties en staten, de principes te verklaren op basis waarvan
Litouwen zijn toekomst zou moeten bepalen en die door de gewapende partizanen
zou worden gesteund en beschermd. Ze zeiden:
=Het Litouwse staatsbeleid is vrij en democratisch.
=De soevereine Litouwse regering is in handen van de natie.
=Het land wordt geregeerd door het democratisch gekozen parlement (seimas) en
de door haar aangestelde regering...
=De wil van de meerderheid moet de belangrijkste leidraad zijn voor het parlement
=De internationale orde, hervormingen en de relatie met andere landen zullen de plicht
zijn van het parlement (seimas).
=Het drukt de wil van de meerderheid van de natie uit...
De leiders van de Litouwse partizanen richten zich met deze verklaring tot de natie en
dringen er bij haar op aan de inspanningen van de Litouwse partizanen om de
onafhankelijkheid van ons land te herstellen en te blijven steunen.
Rondom het monument zijn overal heuvels met graven van partizanen.
Goed is te zien dat na de overgave van Nazi Duitsland de partizanen
doorgegaan zijn met hun strijd. Veel van die makkers zijn gesneuveld
rond 1949.
Een tiental kilometers verderop zag ik deze observatietoren.
Na 177 treden, ja ik heb ze, zo autitisch als ik ben, geteld, kon ik neerkijken
op de Ducato.
En in de verte, tegen de horizon, ligt Polen, wat ik vanmiddag bijna zal bereiken.
In het bos vond ik, uiteraard met behulp van een paar wegwijzers, dit luik in de
grond dat afkomstig blijkt te zijn van de partizanenoorlog die in 1949 in Litouwen
gewoon doorging. Bijna vijf jaar was verstreken sinds de herfst van 1944, toen de
eerste partizanen eenheden waren gevormd in het etnografische gebied Dzūkija. Er
was in die tijd veel veranderd. De bezettende autoriteiten slaagden er niet in het verzet
van de strijders te breken en namen hun toevlucht tot extra repressie. Naast militaire
operaties tegen de partizanen werden speciale groepen stormtroepen ingezet, vond er
massale rekrutering van spionnen plaats, werden agenten naar de eenheden gestuurd en
werden de partizanen structuren intern uiteengereten.
De strategie van de partizanen oorlogvoering veranderde om vele redenen, waaronder
de veranderende internationale omgeving. Partizanen verstopten zich in kleine groepen
en voerden geen offensieve oorlogsvoering met nederzettingen of andere openlijke
oorlogsvoering. Door partizanen georganiseerde hinderlagen kwamen vaker voor. De
focus van activiteiten veranderde: verkiezingen werden geboycot, partizanen publicaties
werden verspreid en spionnen en actieve collaborateurs werden vernietigd. Vanaf eind
1948 veranderde de gevechtsstrategie: prioriteit werd gegeven aan het behoud van de
spirituele waarden en economische middelen van het volk tijdens de langdurige bezetting.
Er werden voorbereidingen getroffen voor een ongewapend verzet; de ondergrondse pers
werd gepubliceerd en verspreid.
Partizanen van de Milžinas Squad, verborgen zich in een goed uitgeruste bunker
aan de rand van het bos, ongeveer 2 km van het dorp Viršurodukis, gescheiden van de
bunker door een zandvlakte. De velden van Pasviediškis en de linkeroever van de
Rodukis-beek, begroeid met elzenbomen, waren duidelijk zichtbaar vanuit de bunker.
De schoorstenen van huizen in het dorp Viršurodukis waren ook in de verte te zien.
De partizanen kwamen bijna elke dag naar het dorp om voedsel te halen
en informatie te verkrijgen die voor hen interessant was.
De frequente bezoeken van partizanen aan het dorp Viršurodukis bleven
niet onopgemerkt door bepaalde mensen. De Sovjet Veiligheidsautoriteiten
in het dorp Marcinkonys verzamelden berichten van spionnen over de partizanen
die zich in de buurt van het dorp Viršurodukis schuilhielden. De archieven
vermelden twee informanten, Veter en Volga, die berichtten over de vermeende
locatie van een bunker
De operationele eenheid van soldaten van het 34e geweer regiment van de
interne troepen van het Ministerie van Staatsveiligheid, onder leiding van
luitenant Luzan en junior luitenant Burgan, werd op 18 april 1949 uitgezonden
om de partizanen brigade van Milžinas te liquideren. Een van de verraders
wees de soldaten de weg.
De ingang van de bunker werd bewaakt door Antanas Volungevičius, een
boodschapper tussen het Kazimieraitis Speciale Team en het hoofdkwartier
van de Cardinas Groep. Rond 10.00 uur zag hij plotseling een ketting van
soldaten tussen de bomen bewegen vanuit de richting van het dorp Trasninkas
naar de bunker. Desantas signaleerde onmiddellijk het gevaar en begon als
eerste met de terugtrekking. De partizanen ontsnapten één voor één via de
ingang uit de bunker. Op dat moment merkten de soldaten hen op. Ze vuurden
een reeks schoten af met automatische geweren De partizanen schoten terug
en trokken zich terug in de richting van het dorp Viršurodukis, langs de rand van
de zandvlakte bedekt met jeneverbessen en dennen. Ongeveer 100 meter van
de bunker raakte Vaclovas Volungevičius, zoon van Desantas, ernstig gewond
en stierf op weg naar het dorp Marcinkonys aan de Grūda. De broers Klimavičiai,
Juozas en Jonas uit het dorp Puvočiai en Vaclovas Pačkauskas uit het dorp
Kasčiūnai boden de sterkste weerstand tegen de veiligheidstroepen. 1
Zonder de mogelijkheid tot verdere terugtrekking verstopten de partizanen zich
achter een grote jeneverbes en vochten terug, maar sneuvelden in het gevecht.
Eén soldaat van de Sovjet-troepen werd gedood en één raakte gewond. Vytautas
Valentukevičius uit het dorp Liškiava was bijna succesvol in zijn terugtrekking, maar
soldaten troffen hem dicht bij het dorp aan en hij stierf in de velden van Pasviediškis.
Na al die Litouwse cultuur ben ik weer een stukje gaan rijden. Rechte wegen
door de Litouwse grensstreek met Polen.
Nu en dan glooiend, dan weer heuvelachtig.
Bij een begraafplaatsje zag ik dit aftappunt op de drinkwaterhoofdleiding
zitten. En dat kwam bere-goed uit want mijn watertank is leeg. Dus ik heb
hem rap gevuld.
Iets verderop ben ik halt gehouden bij het Baltajis meertje. Een paar
kilometer voor de Poolse grens. Het Litouwen avontuur is dus ook
achter de rug. Vanaf morgen ga ik me langzaam bezig houden met
de terugreis richting Oostende. Ik zal richting westen gaan om zo de
Poolse kustlijn te volgen. Een voorschot op één van de volgende jaren
waarin Polen als onderdeel van mijn bucketlist is opgenomen.
Maar voor nu een beetje chillen aan het meertje en nagenieten van alle
indrukken die ik opgedaan heb.
Reacties
Een reactie posten